Dit verslag is ook met foto's geplaatst op FB pagina Oog-melanomen.
Wil je een verslag met foto's: mail dan je verzoek naar: oogmelanoom@stichtingmelanoom.nl dan sturen wij het verslag per mail naar je toe.
Deze goedbezochte avond in het LUMC was georganiseerd door de afdeling Oogheelkunde; de Promovenda oogarts Annemijn Wieringa, had een (groot) deel van de organisatie op zich genomen. Voorafgaand was er een hartelijk welkom door het hele team met koffie, thee en versnaperingen en natuurlijk de kans om vragen te stellen aan alle leden en- last but not least – de andere lotgenoten, naasten en nauw betrokkenen, zoals vertegenwoordiging van Stichting Oog in Oog en ocularisten.
Annemijn Wieringa leidde deze avond in door te vertellen dat de afdeling Oogheelkunde van het LUMC niet alleen gespecialiseerd is in de behandeling van oogmelanoom, maar ook in het speciale onderzoek naar oogmelanoom.
De eerste spreker was prof. Dr. G.P.M. Luijten wie ons vertelde over de Bap1 mutatie in het genoom en het onderzoek. Sinds 1986 wordt er onderzoek doet naar oogmelanoom patienten die op een bepaalde manier zijn behandeld, om terugkijkend te zien welke therapie superieur is. In deze periode is er ook onderzoek gedaan werd naar een mogelijke aanwijzing naar een familair voorkomen van het uvea-melanoom.
In al het onderzoek is géén aanwijzing voor een familaire belasting aangetoond voor het uvea-melanoom. Door het uitbreide genetische onderzoek kon er wel een verband aangetoond worden tussen het voorkomen van het Bap1 gen in het genoom. De plaats van deze mutatie kan binnen of buiten de celkern zitten, daar denkt iedereen over mee.
Er werd uitgelegd door Prof. Luijten dat bij het voorkomen van uvea-melanomen de grootste groep wordt gevormd door de melanomen in de chorioidea (vaatvlies) 80% , het ciliar lichaam (straalvormig lichaam) 10%, en 5% in de iris. Van de groep chorioideamelanomen heeft een iristumor een andere genetische opmaak ( Zoals later ook door dr. Marinkovich en Prof Jager wordt verteld, wordt ook een melanoom van het bindvlies -conjunctiva-melanoom- hier buiten beschouwing gelaten.)
Om een goed begrip te hebben:
Een mutatie in het Bap1 gen in een uvea-melaoon is een gebeurtenis in de tumor welke tot een uitzaaiing kan lijden.
Een mutatie in het Bap 1 in het lichaam kan voorkomen in het hele lichaam en aanleiding geven tot meerdere soorten kanker.
Bap 1 en de relatie tot uvea-melanoom:
Een multistep kankerverwekker:
• Mutatie in het lichaam
• Aanleiding geven tot uitzaaien
• Slechte prognose
Een aanleg voor het tumor-syndroom:
• Mutatie van de kiembaan DNA
• Meerdere kwaadaardige tumoren
De volgorde van het ontwikkelen van een moedervlek in het oog naar een melanoom (is ook behandeld in het eerdere uiteenzetting) vanuit extra chromosoom 8 en/of 6, komt een disomy of monosomie chromosoom 3, en juist na monosomie 3 een tumorgroei onderdukkend gen kunnen uitzaaiingen ontstaan.
Hiervoor verwijs ik naar de indeling van 10 februari 2018: ontstaan van uvea-melanoom uit een moedervlek, en welke veranderingen geven onderstaand risico-patroon.
Onderstaande dia is ook besproken in de uitleg -combi van februari 2018 – de 4 moleculaire verscheiningsvormen in het uvea-melanoom; met de daarbij passende verschillen in risico’s op uitzaaiingen.
De Bap 1 mutatie in het genoom DNA (dus voorkomend in het hele lichaam) geeft aantoonbaar een verhoogde kans op
• Uvea-melanoom
• Mesothelioom ( ook genoemd asbestkanker)
• Huidmelanoom
• Clear-cell Nierkanker
Een een mogelijk samenhang met verhoogde kans op:
• Borstkanker
• Galwegkanker
• Meningioom (hersenen)
• Neuro-endocriene tumoren
• Niet-kleincellig longkanker
Om de verschijningsvorm van BAP1 in het genoom te illustreren worden enkele casussen getoond waaronder:
Een man met meerdere verschijingsvormen van de eerder genoemde kanker in de familie
• 2004 uvea-melanoom op 42 jarige leeftijd
• 2016 huidmelanoom op 54 jarige leeftijd
• 2017: een dochter met huidmelanoom
Vanuit verdere familieonderzoek bleek:
• Een zuster overleden aan botkanker
• Een zuster met een uvea-moedervlek
• Meerdere familieleden met long, borst,nier en darmkanker.
Hier rijst dan de vraag bestaat er in deze familie een BAP1 genoom mutatie?
Hieronder is een stamboom uitgezet waarbij de zwarte vlekjes familieleden een overlijden vertegenwoordigen uit de bovenvermelde kankersoorten. Er lijkt dus een relatie te bestaan tussen geno en fenotype.
Wanneer zou aan ons de keuze voorgelegd kunnen worden om een verwijzing te vragen naar de naar de klinisch geneticus- met andere woorden wat zijn de kriteria om mee te doen aan genetisch onderzoek naar de BAP 1 mutatie in het genoom.
• 2 of meer dan BAP 1 geassocieerde tumoren in de patient, of in de 1e ,2e,3e lijn familie.
• Uveamelanoom op jongere leeftijd – minder dan 30 jaar, of minder dan 40 jaar bij bepaalde tumor karakteristiek.
De Bap 1 gerelateerde tumoren:
• Uvea melanoom
• Huidmelanoom
• Mesothelioom ( borstvlies- ook wel genoemd asbestkanker)
• Clear cel nier carcinoom
• Bap1 deficient huid tumor
• Basaalcel carcinoom
Nog niet bevestigde ander kankersoorten met mogelijke samenhang:
• Borstkanker
• Galwegkanker
• Meningioom (hersenen)
• Neuro-endocriene tumoren
• Niet-kleincellig lonkanker
Omdat meedoen niet alleen in het belang is voor de wetenschap en onderzoek; maar nog meer de overige risico’s op verschillende kankersoorten van patient en zijn familie in kaart te kunnen brengen, kunnen door tijdige opsporing en checks de risico’s beperkt worden door een tijdige behandeling.
Bij familiair belaste families worden de volgende preventieve onderzoeken geregeld:
• Vanaf 15 jarige leeftijd naar de oogarts
• Vanaf 20 jarige leeftijd naar de dermatoloog
• Vanaf 30 jarige leeftijd imaging in de vorm van beeldvormende onderzoeken
Een oproep om mee te doen aan dit belangrijke onderwerp werd gegeven; en het LUMC heeft hiervoor vragenlijsten opgesteld die gestuurd kunnen worden naar het LUMC: kriteria zie blz 5.
Hier zijn ook formulieren voor, die u kunt downloaden; dan wel aanvragen via : oogmelanoom@stichtingmelanoom.nl en ongefrankeerd kunt opsturen aan:
• Afd Oogheelkunde t.a.v. melanomenonderzoek,
• Leids Universitair Medisch Centrum
• Antwoordnummer 10292
• 2300WB Leiden
Wij zullen u het aanvraagformulier van het LUMC – samen met een antwoordenvelop naar LUMC – toesturen.
Persoonlijk verslag van Martina Rooijakkers, onregelmatigheden in omzetten van de voordracht in geschrift kunnen voorkomen.